woensdag, februari 16, 2005

Derrida in zijn laatste interview

De Groene 15-10-2004: Het laatste gesprek met Jacques Derrida

"Alles wat van de Europese traditie kan worden gedeconstrueerd, belet niet dat Europa – precies door wat er hier gebeurd is, door de Verlichting, door het steeds verder krimpen van dat kleine continent, door de enorme schuld die voortaan haar cultuur verlamt (totalitarisme, nazisme, genocides, shoah, kolonisatie en dekolonisatie, enzovoort) – belet dus niet dat Europa, een ander Europa maar met hetzelfde geheugen, in de geopolitieke situatie die de onze is, zijn krachten vandaag zou kunnen bundelen, dat is in elk geval mijn wens, zowel tegen de Amerikaanse hegemonie-politiek van Wolfowitz, Cheney, Rumsfeld enzovoort, als tegen een Arabisch-islamitisch theocratisch regime, dat geen Verlichting kent en geen politieke toekomst heeft. Maar we mogen niet de interne heterogeniteit en tegenstrijdigheden van die twee blokken veronachtzamen, en moeten ons ook verbinden met degenen die binnen die blokken verzet plegen.
Er is een eis die Europa ertoe aanzet een nieuwe verantwoordelijkheid op te nemen. Ik spreek niet over de Europese gemeenschap zoals die al bestaat of zich aftekent in haar huidige (neoliberale) meerderheid, virtueel door talloze interne oorlogen bedreigd, maar over een Europa dat nog moet komen, dat op zoek is naar zichzelf. In Europa zelf, ‹geografisch› beschouwd, en ook daarbuiten. Wat we algebraïsch ‹Europa› noemen, moet zijn verantwoordelijk heden nemen: voor de toekomst van de mensheid, voor die van het internationale recht – dat geloof ik en daarvan ben ik overtuigd. En hier zou ik niet aarzelen om ‹wij, Europeanen› te zeggen. Het gaat er niet om een Europa te willen dat een volgende militaire supermacht zou vormen, dat zijn markt beschermt en een tegengewicht is voor andere machtsblokken. Het gaat om een Europa dat de aanzet zou geven voor een nieuwe andersglobalistische politiek. Die is voor mij de enig mogelijke uitweg.
Die kracht is in beweging. Al blijven haar motieven nog verward, toch denk ik dat ze niet meer te stoppen is. Als ik Europa zeg, bedoel ik dus dit: een andersglobalistisch Europa dat het concept en de praktijken van de soevereiniteit en het internationaal recht omvormt. En dat beschikt over een echte gewapende macht, onafhankelijk van Navo en VS, een militaire macht die noch offensief, noch defensief, noch preventief en zonder dralen tussenkomt vanuit eindelijk eens gerespecteerde resoluties van een nieuwe VN – bijvoorbeeld hoogdringend in Israël, maar ook elders.Het is tenslotte ook de plaats van waaruit men het best bepaalde figuren van de laïcité kan denken, of van de sociale rechtvaardigheid: allemaal Europese erfenissen."

"En die verantwoordelijkheid is vandaag de dag urgent: ze roept ons op tot een onverzettelijke oorlog tegen de doxa, tegen wat men tegenwoordig de ‹media-intellectuelen› noemt, tegen het algemene discours dat in formats wordt gegoten door de machthebbers van de media, die op hun beurt in handen zijn van politiek-economische en vaak ook editoriale en academische lobby's. Altijd Europees en mondiaal, natuurlijk. Verzet betekent niet dat je de media uit de weg gaat. Waar mogelijk moeten we de media verder ontwikkelen en helpen bij hun diversifiëring, ze herinneren aan die verantwoordelijkheid."

Geen opmerkingen: